Doktor gigi

Doktor gigi (Jawi: ‏دوكتور ڬيڬي‎code: ms is deprecated ‎; Inggeris: dentist) ialah profesional perubatan yang khusus dalam diagnosis, rawatan, dan pencegahan penyakit atau masalah berkaitan gigi, mulut, dan rahang dengan menjalankan tugas seperti pemeriksaan gigi, rawatan karies (lubang gigi), pemasangan pendakap gigi (kawat), gigi palsu, prosedur kosmetik (seperti pemutihan gigi), serta memberikan nasihat penjagaan oral kepada pesakit. Doktor gigi juga bertanggungjawab merekodkan sejarah kesihatan pesakit dan melaksanakan aktiviti pencegahan seperti pemeriksaan berkala.

Doktor gigi (duduk) sedang merawat pesakit dengan bantuan pembantu perawat pergigian (berdiri)

Sejarah pergigian

Peraturan pergigian di Malaysia bermula pada era 1920-an dengan pengenalan Ordinan Pendaftaran Doktor Gigi 1924 di Negeri-Negeri Selat, diikuti Enakmen serupa di Negeri-Negeri Melayu Bersekutu pada 1931. Namun, ordinan ini mempunyai kelemahan dan digantikan dengan Ordinan Pendaftaran Doktor Gigi 1933 yang melarang pengamal tidak bertauliah beroperasi, sekaligus menghapuskan "doktor gigi tepi jalan".

Selepas Perang Dunia II, Ordinan Pendaftaran Doktor Gigi 1948 diperkenalkan untuk mengukuhkan standard profesion dengan membahagikan pendaftaran kepada dua kategori:

• Doktor Gigi Bahagian I (berkelayakan penuh).
• Doktor Gigi Bahagian II (pengamal sedia ada yang lulus peperiksaan Lembaga Pergigian).

Pada 1971, Akta Pergigian 1971 diluluskan parlimen untuk memberi pengiktirafan formal kepada profesion ini. Akta ini menubuhkan Majlis Pergigian Malaysia (MDC) sebagai badan pengawal selia, menutup pendaftaran Bahagian II (1972), dan memperkenalkan sistem sijil amalan tahunan 214. Akta ini kemudian dipinda beberapa kali, termasuk pengurangan tempoh perkhidmatan wajib daripada 3 tahun kepada 1 tahun (2015). Pada 2018, Akta Pergigian 2018 (Akta 804) mula berkuat kuasa, menggantikan Akta 1971 dengan peraturan lebih komprehensif seperti pendaftaran ahli terapi pergigian dan keperluan latihan berterusan (CPD).

Tanggungjawab

Doktor gigi di Malaysia memikul tanggungjawab yang kompleks. Pertama, mereka perlu mendiagnosis masalah kesihatan mulut melalui pemeriksaan klinikal dan sinar-X. Contohnya, rawatan karies melibatkan pembersihan lubang gigi dan pengisian tampalan. Kedua, doktor gigi menjalankan prosedur pencegahan seperti pembersihan karang gigi dan aplikasi fluorida untuk mengurangkan risiko kaviti. Mereka juga berperanan dalam pendidikan pesakit, seperti mengajar teknik memberus gigi yang betul dan kesan pemakanan terhadap kesihatan mulut.

Bagi kes yang lebih rumit, doktor gigi mungkin merujuk pesakit kepada pakar seperti ortodontis (pakar kawat gigi) atau pakar bedah mulut. Di samping itu, doktor gigi di klinik kerajaan sering terlibat dalam program kesihatan awam, seperti saringan gigi percuma untuk pelajar sekolah. Menurut garis panduan MDC, doktor gigi juga wajib menyimpan rekod perubatan pesakit dan melaporkan kes-kes berisiko tinggi kepada pihak berkuasa.

Peraturan dan pengawalseliaan

Profesion pergigian di Malaysia dikawal ketat oleh MDC melalui Akta Pergigian 2018. Antara peraturan utama termasuk:

1. Pendaftaran Wajib: Hanya graduan ijazah pergigian yang diiktiraf MDC dibenarkan berpraktik. Institusi seperti Universiti Malaya (UM) dan Universiti Sains Malaysia (USM) dan insitusi awam dan swasta yang telah diakreditasi oleh MDC dan MQA menawarkan program pergigian yang diiktiraf.
2. Sijil Amalan Tahunan: Doktor gigi mesti memperbaharui sijil amalan setiap tahun dengan memenuhi syarat CPD (contohnya, menghadiri kursus terkini) dan memiliki insurans indemniti.
3. Penguatkuasaan: Unit Khas di Bahagian Kesihatan Pergigian KKM menjalankan pemeriksaan mengejut ke klinik swasta bagi memastikan pematuhan Akta Kemudahan dan Perkhidmatan Jagaan Kesihatan Swasta 1998 (PHFSA). Sejak 2006, lebih 2,700 klinik pergigian swasta telah didaftarkan.

MDC juga bertindak tegas terhadap pengamal haram. Misalnya, pada 2019, sebanyak 46 kes pengamal tidak berdaftar telah didakwa di mahkamah, termasuk kes pendakap gigi palsu yang mengancam keselamatan pesakit.

Lihat juga

• Ahli farmasi
• Ahli sains makmal perubatan
• Doktor haiwan
• Doktor perubatan
• Jururawat